29-go listopada 2010 roku w Cancun w Meksyku rozpoczęła się 16 światowa konferencja klimatyczna mająca na celu wypracowanie metod zminimalizowania wpływu zmian klimatu na naszą planetę. Ministrowie z ponad 190 krajów z całego świata dyskutują nad sposobami  ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Celem tej dyskusji jest utrzymanie wzrostu średniej globalnej temperatury na poziomie nie większym niż 2 stopnie Celcjusza na koniec wieku. COP 16 ma na celu wypracowanie globalnego porozumienia, które będzie kontynuacją protokołu z Kioto, którego postanowienia kończą się w 2012 roku. Delegaci  rozstrzygnąć muszą o ewentualnym przedłużeniu jego obowiązywania oraz formie egzekwowania nowych postanowień. Kluczowe jest stanowisko największych emitentów gazów cieplarnianych takich jak Chiny czy USA reprezentujących odmienne spojrzenie na sposób przydziału uprawnień do emisji. Fiasko zeszłorocznego szczytu COP 15 w Kopenhadze dowiodło, że kompromis w sprawie ograniczenia emisji dwutlenku węgla nie jest łatwy. Wynik dyskusji będzie miał również wpływ na Polskę posiadającą duże rezerwy uprawnień do emisji, które Ministerstwo Środowiska próbuje sprzedać państwom emitującym więcej, niż przyznano im uprawnień.

Aby zaistniała realna szansa na zawarcie nowego porozumienia do końca przyszłego roku skutkującego przyjęciem pakietu decyzji w kluczowych obszarach, pomiędzy grupami krajów reprezentującymi sprzeczne interesy musi pojawić się odrobina zaufania. 

Wiążące porozumienie musi zagwarantować przyjęcie ambitnych celów w zakresie redukcji emisji gazów cieplarniach oraz podjęcie zobowiązań pomocy finansowej dla krajów rozwijających się. Zobowiązania poszczególnych krajów muszą zostać ustalone na podstawie sprawiedliwego podziału zobowiązań redukcyjnych na poziomie globalnym oraz potrzeb finansowych wynikających z potrzeb przeciwdziałania najbardziej katastrofalnym skutkom zmian klimatu. W szczególności, wszyscy najwięksi emitenci muszą wykazać swoje zaangażowanie w tworzenie wiążącego porozumienia.

By porozumienie było skutecznym narzędziem walki ze zmianami klimatu, musi być prawnie wiążące oraz zawierać ambitne zobowiązania krajów rozwiniętych w obszarze redukcji emisji gazów cieplarnianych i wsparcia dla krajów rozwijających się, które także powinny podjąć działania. Kolejny szczyt klimatyczny, który odbędzie się w Johannesburgu, w grudniu 2011 roku, dla Polski będzie miał szczególne znaczenie – ze względu na Prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, będzie ona reprezentowała w negocjacjach Unię Europejską. Jednocześnie będzie to ostatni moment na decyzje, które pozwoliłyby na kontynuację i wzmocnienie działań redukcyjnych rozpoczętych w ramach Protokołu z Kioto.

Aby szczyt klimatyczny COP16 w Cancun nie zakończył się fiaskiem, konieczne jest przede wszystkim:

• ustanowienie nowego Funduszu Klimatycznego zarządzanego przez UNFCC. Fundusz Klimatyczny powinien być zarządzany przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Kraje przekazujące środki oraz te, które są potencjalnymi odbiorcami pomocy muszą być sprawiedliwie reprezentowane w instytucjach zarządzających funduszem. Zdaniem Koalicji Klimatycznej, pomoc dla krajów rozwijających się powinna być dodatkowa w stosunku do wcześniej obiecanej oficjalnej pomocy rozwojowej. Kraje najbiedniejsze nie mogą wybierać pomiędzy budową szkół i systemów przeciwpowodziowych. Wysokość pomocy musi być adekwatna do potrzeb;

• zniwelowanie różnicy pomiędzy obecnymi zobowiązaniami redukcyjnymi a celami wynikającymi z badań naukowych. Wzrost średniej globalnej temperatury nie może przekroczyć 1,5ºC w stosunku do poziomów przedprzemysłowych. By tak się nie stało, globalne emisje muszą osiągnąć maksimum przed upływem kolejnego okresu zobowiązań w ramach Protokołu z Kioto (2013-2017). Następnie emisje muszą wykazać znaczący spadek, tak by do 2050 roku osiągnąć redukcję o przynajmniej 85% w stosunku do roku bazowego;

• przystąpienie wszystkich krajów o dużej emisji do prawnie wiążącego porozumienia Jednocześnie poszczególne rządy nie powinny wykorzystywać faktu nie przyłączenia się przez jedno państwo do porozumienia jako wymówki do nie podejmowania przez ich kraj ambitnych zobowiązań (tak jak było w przypadku Stanów Zjednoczonych w pierwszym okresie zobowiązań Protokołu z Kioto);

• adaptację i ochronę najbardziej zagrożonych krajów. Nowe uzgodnienia powinny w szerszym zakresie uwzględniać narzędzia pozwalające najbardziej narażonym krajom na skuteczne przystosowanie się do obecnych i przyszłych skutków zmian klimatu. Niezbędne jest przyśpieszenie negocjacji dotyczących tworzenia planu działań adaptacyjnych (Adaptation Action Framework, AAF);

Źródło: Koalicja Klimatyczna, Greenpeace, UNFCCC